In de klassieke wereld was het rond mythen dat het religieuze en maatschappelijk leven gestalte kreeg. De invloed van Griekse mythen reikte tot ver over Griekenlands grenzen. In deze rubriek een speurtocht naar wat daarvan voortleeft in onze cultuur.

De vorige keer beloofden we te vertellen over de slechte afloop rond Orpheus’ poging Euridice naar de bovenwereld terug te halen. In zijn verdriet over het mislukken daarvan zonderde hij zich af. Het was rouw, tomeloze rouw, in de greep waarvan hij was. Geen lied kwam meer van zijn lippen. Meer en meer verwaarloosde hij zichzelf. Dagen, maanden, jaren duurde het. Niet om aan te zien. En al zeker niet voor wie van hem hield. Boos werden ze, de vrouwen uit Thracië, voor wiens troost en liefde hij ontoegankelijk bleef, steeds bozer. Tot zij het niet meer hielden en hem aan stukken scheurden. Met zijn onbereikbaarheid viel niet te leven.

Daarmee schetst het verhaal rond Orpheus hoe moeilijk het is om te gaan met wat wel ’fugit amor’ heet: liefde die vlucht. ‘De onbereikbare ander’, in psychologisch jargon. Fugit amor (*), een universeel menselijk thema, waarmee ieder van ons vroeg of laat wordt geconfronteerd. Of de geliefde ander zich door de dood aan onze daadwerkelijke liefde onttrekt, dan wel zich van ons afkeert, maakt daarbij niet uit. Rouwen is waar we voor staan. En hopen, al willen we lang daarvan niet weten, dat de tijd onze wonden heelt, in ons voordeel strekt … het leven dat doorgaat, zorg die om aandacht vraagt, liefde die geduldig op ons nog wacht.

Hierboven een afbeelding van Rodins ‘fugit amor’, te bewonderen in Musée Rodin te Parijs. Het toont Paolo en Francesca, uit Dante’s ‘Divina Comedia’, in een houding, even nabij als ver weg. Vanwege het overspelige karakter van hun liefde vermoord, voor eeuwig tot deze beproeving veroordeeld (*).