De uitdrukking 'sprookjes zijn van alle tijden' slaat op ons aller erfgoed, te danken aan de gebroeders Grimm, Charles Perrault, Hans Christian Andersen, tal van minder bekende anderen. Dat wil niet zeggen dat er geen nieuwe sprookjes verschijnen. Eerder is er sprake van een permanente stroom. Althans wanneer je, terecht, niet de eis stelt dat sprookjes op oude volksverhalen moeten zijn gebaseerd. Wanneer echter benaderen eigen vertelsels sprookjesniveau? Dat is de vraag die zich dan stelt.

Typisch een vraag voor literatuurwetenschappers, kostje ook voor wat tegenwoordig narratieve psychologie heet. Al grasduinde ook ik er in - zie https://www.yoga-intervision.com/pdf/rules_of_interpretation.pdf - ook zonder interpretatieregels weten we wanneer vertelsels van sprookjesniveau zijn. Neem nu het lelijke eendje dat een mooie zwaan werd, een verhaal van Hans Christian Andersen, iedereen voelt aan dat het een sprookje is, wil zijn. Of smokkel ik daarmee toch een criterium binnen? En wel dat het om vertelsels moet gaan die levensloop georiënteerd zijn, gericht op uitdagingen waar ieder van ons voor staat.

Bezien vanuit dit criterium is de film 'Het Vosje en het Meisje' (Le Renard et l'Enfant', 2007, 92 min.) zonder meer een sprookje. De film immers gaat over vriendschap, toegelicht aan de hand van vriendschap tussen een meisje en een vosje. Even nieuwsgierig als voorzichtig benaderen zij elkaar, een beetje angstig ook. Het meisje is geduldig, komt zij te snel dichtbij, vosje gaat op de loop. Wacht zij af, dan komt hij terug. Eenmaal vertrouwd met elkaar worden zij speelkameraadjes. Dan wil vosje méér, al spelend lokt hij het meisje naar zijn ondergronds domein.

Een angstig avontuur is het waar het meisje in belandt, gelukkig dient zich een uitgang aan. De nare ervaring spoedig vergeten, herhaalt zich hun spel. Tot het meisje, nu zij, méér wilt, vosje háár wereld in lokt. De deur van haar kamer valt in het slot, het raam, al zit het dicht, vosje, nu hij, wil zijn vrijheid terug ...

Anthony Draaisma

juli 2017

'Het vosje en het meisje', neem er de tijd voor, voor deze tedere ode aan vriendschap, na liefde het mooiste wat er tussen mensen bestaat. Misschien zelfs mooier nog, want zonder erotiek. En levenslang. Wat het lelijke jonge eendje betreft, ook bij herlezing blijft het, wat mij betreft althans, aan de langdradige kant. Ik las het de kinderen dan ook nooit voor. Liever droomden we weg bij de prachtige litho's van Theo van Hoytema uit diens bewerking van het verhaal. Voor een korte impressie van de film zie tenslotte https://www.youtube.com/watch?v=nyqq87u4GPw.