In de klassieke wereld was het rond mythen dat het religieuze en maatschappelijk leven gestalte kreeg. De invloed van Griekse mythen reikte tot ver over Griekenlands grenzen. In deze rubriek een speurtocht naar wat daarvan voortleeft in onze cultuur.

Natuurlijk komt Hera er na verloop van tijd toch achter, achter zijn overspel, dat weet Zeus zo onderhand wel. Bang dat zij haar wrok op het joch verhalen zal, verbergt hij hem, vertrouwt hem aan voedsters toe. Samen met Silenus, een heuse Satyr, brengen die hem groot. Lang blijft hij niet bij hen, rustelozer nog dan zijn vader zwerft Dionysos de wereld rond. Onweerstaanbaar onverschrokken, krijgt hij een heel gevolg. Avonturen te over, zeker, maar echt bekend werd hij er niet door. Het is van de wijn die hij de wereld schenkt - overal plant hij wijnstokken - dat iedereen hem kent. En van de extase die hij de mensen brengt, zelfs zonder wijn.

Ook zonder drank, roes en bedwelming, brengen dans en muziek, brengt expressie ons tot vervoering (*). Even vergeten we onszelf, het gareel waarin we lopen, verfrist nemen we het weer op, hernemen we ons. In de cultus die rond Dionysos ontstond, vierde men dat. Zo vulde Dionysos Apollo aan, Apollo die staat voor schoonheid, ratio en harmonie. Ruimte geven aan elk van beiden brengt ons in balans, al is dat zoeken soms. Bang voor controleverlies kan het zijn dat Apollo domineert, Dionysos krijgt dan weinig kans. Wie zweert bij het volgen van gevoel en impuls, en in de knel “zo ben ik nu eenmaal” zegt, bij hem blijft Apollo weg.

In ‘De mandala als oriëntatiemodel op onze levensweg’ méér over het apollinische en dionysische in ons (**). De afbeelding toont een extatische Dionysos. In zijn rechterhand een geit, rond zijn hoofd een wijnbladerkrans. De vaasschildering, daterend van rond 500 voor Christus, is te bewonderen in het Brittish Museum te Londen.